Slaap en Slaapstoornissen

Wat wordt er eigenlijk verstaan onder Slaapstoornissen?

Er zijn biomedische slaapstoornissen die komen door een aantoonbaar (lichamelijk) probleem. Je zou ze de “harde” slaapproblemen kunnen noemen.

• Regelmatige ademstops tijdens de nacht met daarbij flink snurken (Apneu)
• Apneu die ontstaat doordat de hersenen de adem niet goed aansturen.
• Rusteloze benen
• Ongewenste gedragingen tijdens de slaap o.a. angst / paniek / dromen of nachtmerries / slaapwandelen.

Er zijn ook subjectieve of gedragsmatige slaapstoornissen. Je zou ze de “zachte” slaapproblemen kunnen noemen. Dat wil zeggen dat je het gevoel hebt slecht te slapen, of werkelijk slecht slaapt door:

• Slecht inslapen (+neiging te lang uit te slapen)
• Slecht doorslapen (+ piekeren)
• ‘s nachts te lang wakker liggen (+ piekeren)
• ‘s morgens te vroeg wakker worden
• ‘s morgens onvoldoende uitgerust voelen (tegen de dag opzien)

Primaire slaapstoornissen.

Primaire slaapproblemen hebben hun oorsprong puur in het slaapproces zelf. Bijvoorbeeld: Het ontbreekt aan balans in het slaap/waakritme; er speelt apneu; er is sprake van RLS; verlaagde of verhoogde slaapdruk; verstoorde biologische klok; of de kwaliteit van de slaap is het zuivere probleem.

Bekijk ook dit informatieve artikel met video’s bij de NOS.

Secundaire slaapstoornissen

Secundaire slaapproblemen zijn het gevolg van een ander bestaand probleem. Bijvoorbeeld: door lichamelijke pijn; opvliegers door de overgang; licht of geluid; piekeren, dagelijkse problemen, trauma’s, onrust in je leven, relatieproblemen, een ziekte zoals diabetes, parkinson, chronische pijn e.a. is er een slaapprobleem. De hele levensloop, zowel op de dag als in de nacht, houdt sterk verband met elkaar. Dus wat overdag gebeurt kan grote invloed hebben op de nacht (lees de slaap). U herkent vast wel dat nachtelijke slaapproblemen grote invloed hebben op uw dagelijks leven overdag. Een slaapstoornis is dus niet alleen een nachtelijk probleem. Het is een 24-uurs probleem. Het verband met uw dagelijks functioneren mag u niet uit het oog verliezen. Goed inzicht verkrijgen in de oorzaak, de aard en de ernst van het slaapprobleem is noodzakelijk om zelf grip te krijgen op uw slaap en er verbetering in te kunnen gaan brengen.

Vicieuze cirkels en conditionering

Slaap is heel sterk te beïnvloeden door gewenning of gewoontevorming. Dit heet conditionering. Wanneer u 3 nachten even een kop thee heeft gedronken om 5;00 uur is de kans aanwezig dat u de vierde nacht ook om 5:00 uur wakker wordt omdat er thee gedronken moet worden. Het is al een gewoonte aan het worden. Dit geldt zelfs voor het “op de klok kijken”. Doe dit in de nacht nooit, want het went en u wordt er wakker van, uw gedachten springen op “aan”, u gaat denken “hoe lang nog” en “hoe lang al gehad”? Om wakker van te liggen….

Een vicieuze cirkel is snel gemaakt. Een paar nachten niet goed slapen en u gaat denken: “als ik dan deze nacht maar slaap”, u maakt spanning en schept verwachtingen. Dit ondermijnt de benodigde rust en ontspanning. U slaapt juist slechter en gaat nog meer twijfelen en onrust voelen….

Er zijn duizenden vicieuze cirkels te benoemen bij slapen. De breedte en diepteverbanden tussen pijn, gedrag, vermoeidheid, mentale problemen, SOLK, zwangerschap…..en Slaap is het werkterrein van de slaapoefentherapeut. Hij of zij kan u helpen, onder andere door cognitieve gedragstherapie, de cirkel te doorbreken en terug te keren tot gewenst en gezond slaapgedrag met daarnaast minder fysieke of mentale problemen.

Overzicht slaapproblemen