Wanneer gebruik je melatonine wel en wanneer kun je het beter niet gebruiken?
Melatonine heeft veel verschillende invloeden op ons lichaam en brein. In deze blog leg ik een aantal belangrijke en praktische zaken uit.
Belangrijk om te onthouden is dat:
- het gebruik van melatonine alleen veilig en verantwoord is wanneer het op maat wordt toegepast op advies van de huisarts of specialist.
- het verbeteren van je slaapgedrag (cognitieve gedragstherapie) de voorkeur geniet boven het gebruik van medicatie. (dus ook melatonine)
Wat is melatonine?
Melatonine is een licht-donker hormoon. Het is een lichaamseigen hormoon wat wordt gemaakt in de pijnappelklier die diep achterin de hersenen ligt. Melatonine wordt aan de bloedbaan afgegeven zodra het gaat schemeren. De melatoninecurve bereikt zijn piek in het holst van de nacht en de melatoninespiegel neemt weer af richting de ochtend om vervolgens bij het eerste daglicht tot minimaal te zijn afgenomen.
Door de toename en afname van melatonine onder invloed van donker en licht staat bij de huidige mens in de moderne maatschappij de natuurlijke productie ervan onder druk. Je doet bij de minste schemering namelijk al het kunstlicht aan en je gebruikt (vaak meer dan gezond voor je is) je telefoon of tablet nog tot laat in de avond of zelfs nog in je bed. Hierdoor verstoor je je natuurlijke, pure reactie op donker en licht.
Het felle licht uit het beeldscherm van je telefoon of tablet geeft je hersenen het signaal dat het dag is. Je melatonine aanmaak wordt hierdoor negatief beïnvloed.
Melatonine en ochtendtype of avondtype
Aan de melatoninecurve kun je zien of iemand qua bioritme een ochtendtype, een middentype of een avondtype is. Ochtendtypes maken al in de namiddag melatonine aan en zijn flink slaperig rond 21.30 a 22.00 uur. Middentypes hebben hun voorkeursbedtijd rond 23.00 uur liggen en de avondtypes schromen niet om het iets na middernacht te maken voordat ze hun bedje opzoeken. Welk type bioritme je hebt is in je genen verankerd. Het ligt bij je geboorte al vast. Echter je kunt er wel wat “beweging” in aanbrengen door jezelf in een strak schema te zetten waar je je lange tijd aan houdt. Je lichaam past zich dan aan aan het opgelegde ritme, maar er zal altijd een neiging aanwezig zijn tot opschuiven naar het eigen oorspronkelijk bioritme.
vooral het ochtendlicht is essentieel om onze biologische klok goed af te stellen (24-uurs ritmiek) en in een gezond en gewenst slaap-waakritme te houden.
Voorbeeld: een jonge moeder met een avondtype zal elke ochtend vroeg op moeten staan voor haar kleine kind. Dit kan zij volhouden omdat zij dit consequent doet, ook in het weekend. Hierdoor staan ook haar andere tijdmarkeringen op het ochtendtype tijdstip. Ze ontbijt vroeg, beweegt vroeg, luncht midden op de dag, heeft rond 17.30 haar diner en is rond 22.00 uur zowel moe als slaperig. Ze heeft een lange dag achter de rug dus kan ze vroeger dan haar natuurlijk bioritme inslapen.
Echter wanneer je deze jonge moeder twee weken vakantie geeft en ze mag helemaal haar dagen vullen zoals zijzelf wil (zonder kinderen). Dan komt haar favoriete bioritme binnen 2 a 3 dagen weer tevoorschijn en ze zal het heeeeerlijk vinden.
Dit bovenstaande geldt op dezelfde manier voor de puber die graag laat gaat slapen. Een vast, consequent middentype-ritme kan bereikt worden, maar zodra je de teugels laat vieren zal de slaap weer naar late avondtijden willen verschuiven.
Wat doet melatonine nu precies?
Melatonine is een soort boodschapperstof die steeds het blijde nieuws mag brengen dat het DONKER is. Hierdoor kan je lichaam zich klaarmaken voor de slaap en zullen organen en processen zich in de nachtstand zetten. Het helpt je om je inslaapsituatie gunstig te krijgen. Andersom zal bij het minste beetje daglicht melatonine tot een minimum afnemen en dit geeft het signaal aan je lichaam dat het dag is. De zon en/of fel licht zijn essentieel om je dag mee te beginnen.
Maar melatonine doet meer…. Veel meer dan je denkt. (bron: www.melatonine.nu)
Melatonine is rondom de geboorte belangrijk bij de ontwikkeling van de hersenen. Het beschermt zelfs tegen de schadelijke gevolgen van zuurstoftekort rondom de geboorte.
Melatonine wordt tijdens de zwangerschap ook in de placenta aangemaakt en regelt zo het dag-nachtritme van de foetus en het helpt bij het timen van de tijd van je bevalling. (meestal s nachts)
Melatonine beïnvloedt de werking van je brein en je organen, het zet ze in de dagstand of in de nachtstand.
Veel van onze weefselcellen hebben antennes voor de aanwezigheid van melatonine. Je kunt hierbij denken aan je hartweefsel en bloedvaten, voortplantingsorganen, je nieren en bijnieren en ook je immuunsysteem let op de aanwezigheid of afwezigheid van melatonine.
Melatonine is een krachtig anti-oxidant en helpt mee om ontstekingen te remmen en (chronische) pijn te stillen. Het helpt mee je algehele weerstand op peil te houden, herstelt schade aan ons DNA en remt het verouderingsproces.
Wat ik hiermee tevens wil benadrukken is dat onjuist gebruik van melatonine dus ook zijn uitwerking heeft op je organen en hun tijdklokjes en op je weerstand en gezondheid in brede zin. Wanneer je melatonine onjuist gebruikt krijg je er juist (door)slaapproblemen van en word je onverkwikt wakker.
Naarmate je ouder wordt neemt de natuurlijke aanmaak van melatonine af. Je brein wordt minder goed in slapen en je diepe slaapfases worden minder. Je REM slaap en lichte slaap blijven wel tot op hoge leeftijd op orde.
Is melatonine nu wel of niet een slaapmiddel?
JA, melatonine is wel van invloed op de slaap. Het zet al je interne processen tenslotte in de nachtstand en draagt hiermee bij aan de slaapvoorwaarden.
Het kan dus de inslaaptijd verkorten,
het kan helpen bij pubers die heel erg laat pas kunnen inslapen.
Melatonine helpt blinden om een beter slaap-waakritme aan te kunnen houden
het helpt je bij een jetlag om je sneller aan een ander slaap-waakritme aan te passen.
Lees voor het juiste gebruik de melatonine bijsluiter.
Melatonine, wanneer gebruik je het NIET!
Melatonine helpt niet bij doorslaapproblemen, ook al staat dit vermeld op de verpakking bij de drogist. Koop dus niet zomaar melatonine om er op eigen houtje een willekeurige hoeveelheid van in te nemen op een willekeurig tijdstip op willekeurige dagen!!!
Vraag altijd advies bij je huisarts, specialist of bij de Slaapoefentherapeut.
Ben je ook benieuwd naar de bijwerkingen van melatonine? Lees dan het artikel “melatonine en bijwerkingen in een handig overzicht”
Wil je graag hulp bij het beter leren slapen dan kun je de adressenpagina bezoeken en een Slaapoefentherapeut bij jou in de buurt bellen.
Hoe vind je dit artikel? Geef je waardering:
(142 stemmen, beoordeling: 3,94 uit 5)
Laden...
