Slaapmedicatie of cognitieve gedragstherapie?
Wat is nu eigenlijk de makkelijkste of beste weg voor jou naar een gezonde slaap? Slaapmedicatie of gedragstherapie (CGT-i)?
Je gaat naar de huisarts omdat je forse slaapproblemen ervaart. Je wilt er graag vanaf. Je hebt van alles geprobeerd: valeriaan, melatonine, schaapjes tellen, warme melk, slaap apps, geen koffie drinken, slaapsap…. niets helpt! Je vraagt daarom je arts om slaapmedicatie. Want je denkt misschien: “een pil is makkelijk en snel en helpt me weer op gang”. De vraag is of dit waar is? Je eigen slaapgedrag en gedachten aanpakken blijkt wetenschappelijk gezien veel beter te werken.
Bron: “Comparitive effectiveness of cognitive behavioral therapy for insomnia: a systematic review’’ [Matthew D.Mitchell,Philip Gehrman,Michael Perlis,Craig Umscheid]
De meeste huisartsen zullen tegenwoordig terughoudend reageren op een vraag voor slaapmedicatie. In de nieuwste NHG-standaard over slaap (2014) staat dat gedragstherapie de voorkeursbehandeling is bij slaapproblemen en dat slechts in enkele gevallen kortdurend gebruik van slaapmedicatie de aangewezen route is.
(Bekijk hier de NHG standaard)
Wanneer krijg je misschien slaapmedicatie?
- Bij kortdurende slapeloosheid ten gevolge van acute, voorbijgaande problematiek, als de lijdensdruk door slapeloosheid onaanvaardbaar hoog wordt;
- Bij langduriger slapeloosheid indien geen (verdere) verbetering mogelijk is en de slapeloosheid leidt tot ernstig disfunctioneren overdag. Doel is om iemand kortdurend weer even “op gang” te helpen.
Ook in deze twee gevallen is het belangrijk dat er afstemming plaatsvindt over de dosering en het tijdstip van inname en hoeveel weken je ze mag gebruiken. Ook staat erin dat het een éénmalig recept is! Liefst worden de pillen niet dagelijks genomen. De bijwerkingen en wisselwerking met andere medicijnen of alcohol en drugs zijn belangrijk om te kennen. Houd je aan de afspraken en voorschriften en ga weer terug naar je huisarts als de medicatie op is. Hij/zij adviseert je dan wat je het beste verder kunt doen.
Nadelen van slaapmedicatie zijn:
- Al na 14 dagen gebruik treedt er afhankelijkheid op.
- Ze werken langer dan de nacht duurt, zeker als je in de loop van de nacht nog een extra dosering neemt. Dit gebeurt vaak en is echt heel erg af te raden! Door de medicijnwerking kun je overdag nog suf of moe zijn. Besef dat je de medicatie juist neemt om overdag niet suf of moe te zijn….
- Je hebt meer kans op (auto)ongelukken hierdoor mag je vaak geen autorijden (!) en je hebt een grotere kans op vallen. Vooral oudere mensen breken dan bijvoorbeeld hun heup. Ook het bedienen van machines is gevaarlijker met slaapmedicatie in je bloed.
Wist je dat: slaapmedicatie de slaapbeleving verbetert maar de diepe slaap kwaliteit juist verslechtert?!
Wanneer mag je echt geen slaapmedicatie:
- In combinatie met andere middelen met effecten op het centrale zenuwstelsel
- Bij vermoeden van het obstructieve slaapapneu syndroom (OSAS)
- Gedurende zwangerschap en borstvoedingsperiode
Kun je slaapmedicatie combineren met cognitieve gedragstherapie?
Ja dat kan. Door in dezelfde periode dat je de slaappillen slikt ook alvast aan je slaapgedrag te werken sta je niet met lege handen wanneer je wilt stoppen met de slaapmedicatie. Na 3 of 4 cognitieve gedragstherapie sessies heb je meer vertrouwen in je ontspannings- ademhalings- en focusvaardigheden. Je dagelijkse leefstijl is verbeterd en je begrijpt je slaapprobleem beter. Dit helpt je bij het stoppen met de slaapmedicatie.
Toch is de slaappatiënt die ook al slaappillen gebruikt het moeilijkst om te behandelen. Een slaappil nemen kost namelijk geen moeite maar gedrag verbeteren wel. Het is verleidelijk om meer te blijven vertrouwen op de werking van de medicatie dan op je eigen (nog te ontwikkelen) vaardigheden. Hierdoor merkt een Slaapoefentherapeut geregeld dat cliënten die slaapmedicatie gebruiken “bang” zijn om ermee te stoppen en minder moeite doen om werkelijk grondig aan hun eigen gedrag te werken.
- Ze zijn bang voor het terugkeren van hun slechte nachtrust met bijkomende vermoeidheid
- Ze zijn bang voor disfunctioneren of fouten maken de volgende dag
- Ze wantrouwen het slapen op eigen kunnen.
Het vervelende is dat als je wilt stoppen met je (langdurig) slaapmiddelengebruik de ontwenningsverschijnselen juist slaapproblemen zijn. Je loopt kans dat je dus weer slecht slaapt in de periode dat je stopt. Dan is het erg verleidelijk om weer opnieuw te beginnen met het gebruik. Doorzetten is het advies. Vertrouw op je eigen kunnen en kader deze “ontwenningsslaapproblemen” als tijdelijk.
Cognitieve gedragstherapie bij slaapproblemen?
In plaats van slapen met slaappillen kun je ook puur en alleen aan je slaapgedrag werken door middel van cognitieve gedragstherapie. Gezond slaapgedrag is 100% natuurlijk en werkt, zoals je al eerder las, op de lange duur beter dan slaapmedicatie.
Cognitieve gedragstherapie is de mix van: slaaphygiëne adviezen, stimuluscontrole, slaaprestrictie, psycho-educatie, gedachtentherapie, relaxatie oefeningen integreren in je dagelijkse leefstijl. Door de cognitieve gedragstherapie, gegeven door de Slaapoefentherapeut, zal je op eigen kunnen weer beter leren slapen. Toch zit hierin ook een paradox.
Hoe meer werk je maakt van de slaap, hoe slechter je zal slapen….
lees er meer over in het artikel: denk niet aan de slaap als je wilt slapen.
De kunst is om wèl in het algemeen je gedrag en denken te optimaliseren. Je schept hiermee gezonde helpende slaapvoorwaarden. Vervolgens ga je tegelijkertijd de slaap zelf geheel loslaten! Je leert vertrouwen op de natuurlijke slaap, het slapen als proces bemoei je je niet (meer) mee.
Het lijkt een beetje op het gezond houden van je favoriete plant. Je geeft wel daglicht, water en voedingsstoffen (voorwaarden). Maar het groeiproces laat je los. Je vertrouwt op moedertje natuur, die dat prima zelf regelt.
De Slaapoefentherapeut kan je helpen de 24 uur van dag en nacht weer op de rit te zetten! Hoe fijn is het wanneer je daarna weer vanzelfsprekend fit door het leven kunt gaan?
Hoe vind je dit artikel? Geef je waardering:
(46 stemmen, beoordeling: 4,48 uit 5)
Laden...
