Slaapproblemen bij kinderen

Slaapproblemen bij kinderen zijn veelvoorkomend. Het is zo lastig voor jou als ouder om hier richting en sturing aan te geven. Er wordt heel wat afgetobd met verstoorde ritmes, huilende en dwingende kinderen, steeds wakker wordende kinderen, kinderen die niet alleen kunnen inslapen, angsten en onrust hebben in de nacht, veel te vroeg wakker worden….enzovoort.

Deze blog helpt je een beetje met inzichten en handvatten. Eerst even enkele feiten.

Slaapproblemen zoals slaaptekort en onregelmatig slapen vormen een risico voor de gezondheid van je kind.

• Het beïnvloedt de groei en ontwikkeling
• het geeft een groter risico op overgewicht

Slecht slapen heeft ook effecten op het gedrag van je kind

• humeurigheid en hierdoor moeilijker in de omgang
• ontremd gedrag (lijkt op ADHD)
• slechtere concentratie
• mindere schoolprestaties

Wanneer spreken we van slaapproblemen bij kinderen?

• Bij een tekort aan nachtelijke uren slaap
• Bij een vaak onderbroken slaap
• Bij overmatig veel slaapbehoefte overdag en nadelige gevolgen voor het dagelijks functioneren.

Er is zeker niet altijd een medische aandoening die de slaapproblemen veroorzaakt. Wanneer het wel een medische aandoening is (reflux, allergie, oorpijn, vergrote amandelen, (centrale) apneu . . ., dan ben je op de juiste plek bij je huisarts of in een slaapcentrum. Daar kunnen de artsen onderzoeken met welk probleem ze precies te maken hebben en wat er aan het probleem te doen is.

Vaak zijn de slaapproblemen bij kinderen gedragsmatig.

Een veelvoorkomend probleem is het inslaapprobleem. Stel dat jij als ouder je kind hebt laten wennen aan een bedritueel. Maar door het uitstelgedrag van je kind wordt dit ritueel steeds langer en uitgebreider dan ontstaat er een inslaapprobleem. Het kind wordt afhankelijk van het lange ritueel om in te kunnen slapen (vb: voorlezen, samen in bed liggen, slaapliedje zingen, aaien, nachtlampje aandoen, nog even in de kamer blijven zitten….), en jij hebt niets meer over van de avond. Soms loopt het zelfs zo dat je kind als het wakker wordt steeds opnieuw dit ritueel nodig heeft om te kunnen inslapen. Dit heeft veel impact op jouw tijd en energie. Wanneer jij moe wordt heb je minder rust en geduld en dat voelt je kind. Dit helpt niet mee om rustig te gaan slapen.

Sommige kinderen willen pertinent niet naar bed. Ze doen er alles aan om tijd te rekken en steeds opnieuw uit bed te komen. Om moe van te worden toch? Hoe lastig het ook is vraagt dit van jou dat je duidelijke grenzen stelt. Goed gedrag belonen en ongewenst gedrag begrenzen en duidelijkheid bieden. Consequent, liefdevol en rustig zijn en steeds dezelfde regels aandragen (iets aangepast aan de dag en het moment) kan lastig zijn voor ouders. Misschien is het ook niet jouw sterkste kant. Toch is het onontbeerlijk om je kind met uitstelgedrag rustig in bed te krijgen.

De interactie en de gewoontes die zich ontwikkeld hebben tussen jou en je kind kunnen een slaapprobleem in stand houden. Ik zal enkele handvatten geven die je kunt toetsen aan jezelf en die je kunt doen om het slaapprobleem aan te pakken. Let op dat je liefdevol en geduldig blijft. Wanneer dit moeite gaat kosten reguleer dan eerst je eigen veerkracht en slaap om daarna weer verder te werken aan slaapverbetering van je kind.  Gelukkig zijn er genoeg voorbeelden in de praktijk die uitwijzen dat met een betrokken, sensitieve aanpak je kind snel beter gaat slapen. Hopen dat jouw kind een snelle leerling is.

Ik begin met de moeilijkste:

Ongewenst gedrag negeren. (Uitdooftechniek)

Je kunt helemaal negeren, deels negeren (=kort, kalm en resoluut zijn) of in aanwezigheid negeren (aanwezig maar geen contact of aanraking).. Deze methode is zo moeilijk en discutabel dat hij als achterhaald mag worden beschouwd. Kinderen hebben veiligheid en geborgenheid en regulatie nodig van hun ouders en door te negeren ontbreekt het sensitief ouderschap. Je kind kan kiezen eerst nog erger gedrag te vertonen om jouw aandacht toch te krijgen. Begrijpelijk. Het kind wil aan jouw reactie en aanwezigheid toetsen of het veilig is om te gaan slapen en wat de grenzen zijn. Dus beter negeer je je kind niet, maar proberen jullie elkaar te begrijpen. Benoem wat je je kind ziet doen en ook wat je hoort. Noem hoe je het interpreteert en leg rustig uit wat het kind hiermee kan doen. Ook al is je kind nog niet in staat je woorden te begrijpen zal het de toon en de intentie aanvoelen en er rustiger van kunnen worden.

Een ander ritueel maken met andere gevoelens, gedachten en gewoontes

Je kind moet het naar bed gaan wel willen. Het is een slaapvoorwaarde. In zwaar protest is de stress te hoog en word je misschien wel boos. Dit is geen energie waarop je kind lekker kan gaan inslapen. Door je kind met positieve energie naar bed te brengen en fijne aandacht of neutrale belevingen aan het bedritueel te koppelen zal je kind zichzelf makkelijker reguleren en meer houvast hebben aan jou. Het helpt wanneer jullie je beiden positief voelen. Wanneer jij dan weggaat zal je kind meer vertrouwen en rust hebben wat de kans op succesvol inslapen vergroot.

Het verlaten of vervroegen van de bedtijd

Misschien leg jij je kind wel iets te vroeg of juist iets te laat in bed. De slaperigheidssignalen zijn het teken dat het bedtijd is. Gapen, ogen wrijven, hangerig worden of huilerig mag jou aanzetten om je kind naar bed te brengen. Wanneer deze signalen 30 of 45 minuten eerder of later komen dan je verwacht hoef je niet gelijk bang te zijn voor een tekort aan slaap. Leer je kind juist een beter slaap-waakritme ontwikkelen. Let eens op hoeveel je kind slaapt in vakantietijd en neem deze uren als richtlijn voor de individuele slaapbehoefte van jouw kind. Ook het slaapbehoefteschema van de National Sleepfoundation is een mooi houvast. Slaapbehoefte verandert per leeftijd, dus daarmee veranderen ook de bedtijden.

Ontspanningsmethoden toepassen.

Door in de latere avond de beeldschermen te vermijden en ook geen huiswerk vlak voor het slapen toe te staan zet je al een belangrijke stap. De hersenen van je kind moeten tot rust kunnen komen. Dit kun je doen door bijvoorbeeld op de bank al een boekje te gaan lezen, elkaar te masseren, verhaaltjes te vertellen, de dag door te nemen, een gezinsspelletje te doen, te kleuren of te tekenen, of andere rustige hobbymatige dingen te doen. Dim het licht een beetje en maak het rustig in huis. Eenmaal klaar voor het “naar bed gaan” kun je er gewoonte van maken dat je even op de bank de voetjes van je kind wrijft en sokjes aandoet. De aandacht weghalen bij het hoofd en de bewustwording van warme voeten helpt het inslapen. Stop je kind rustig, liefdevol en duidelijk in. Laat het zelf verder tot rust komen in bed en inslapen. Het zelfstandig inslapen geeft vertrouwen voor wakkere momenten in de nacht. Je kind kan dan ook weer zelf terug inslapen.

Ik hoop dat je aan deze tips houvast hebt of in ieder geval inspiratie hebt opgedaan hoe je zou kunnen beginnen.

Je kunt ook hulp vragen aan een slaapoefentherapeut bij jou in de buurt. Kijk hiervoor op de adressenpagina.

Ik wens je veel succes.